درباره کتاب «نظر به درد دیگران»

الهام یوسفی | شهرآرانیوز؛ رسم است که ابتدا اثر را معرفی کنند، بعد صاحب اثر را، اما این‌بار می‌خواهیم قبل از معرفی اثر به سراغ خالق آن برویم، نه از این جهت که این نویسنده خاص با دیگر نویسنده‌ها توفیر دارد. به نظر نگارنده، همه نویسندگان جهان، یعنی آن‌هایی که کارشان ارزش معرفی‌شدن دارد، خاص‌اند، به گونه‌ای که جا دارد همه معرفی‌ها با نام آن‌ها آغاز شود. با این حال، بگذارید این قاعده را به خاطر خانم سوزان سانتاگ، نویسنده کتابی که امروز می‌خواهیم به شما معرفی کنیم، بشکنیم.

 

خانم سانتاگ نویسنده، نظریه‌پرداز ادبی و فعال سیاسی آمریکایی بود، کسی که به نوشتن و صحبت کردن و بیش از همه این‌ها به سفرکردن به مناطقی که درگیری و جنگ در آن‌ها روی داده است علاقه بسیار داشت. او یک مشاهده‌گر بود. او در طول جنگ بوسنی و محاصره شهر سارایوو از حاضران در صحنه و از تصویرگران واقعه بود، البته با قلم! او به میدان می‌رفت و از نزدیک مشاهده می‌کرد و در نهایت مشاهداتش را در قالب مقالات متعددی درباره عکاسی، فرهنگ و رسانه، ایدز و بیماری، حقوق بشر، و کمونیسم و ایدئولوژی چپ به رشته تحریر درآورد. او را یکی از با نفوذترین منقدان نسل خود نامیده‌اند. اما کتابی که امروز از او معرفی خواهیم کرد عنوان جالبی دارد: «نظر به درد دیگران».

 

چند لحظه فکر کنید! به راستی این کتاب قرار است درباره چه چیزی حرف بزند؟ مسلما تداعی‌های بسیاری در ذهن شما شکل‌گرفته است. بگذارید باز هم یک مقدمه کوتاه به شما بگوییم، مقدمه‌ای که خود معرف کتاب است. تا به حال به این فکر کرده‌اید که تصاویر رسانه‌های جهان از جنگ و فجایع انسانی و مرگ‌و‌میر تا چه اندازه ممکن است بر شما اثر بگذارد؟

 

تصاویری از قساوت و وحشیگری و بی‌رحمی! شاید هیچ وقت به این واقعیت هولناک نیندیشیده باشید که ممکن است عکاسان، مستندسازان و رسانه‌های جهان با به تصویر کشیدن این فجایع درک ما را از واقعیت جهان زایل کنند. آیا این مشاهده مکرر درد و رنج و جنایت، باعث خو کردن ما با خشونت نمی‌شود؟ سوزان سانتاگ در کتابش می‌خواهد به همین سؤالات پاسخ گوید. او رویکرد تازه‌ای به هنر رسانه و عکاسی دارد و درک تازه‌ای از تصاویر امروزی جنگ و فاجعه ارائه می‌دهد. می‌توان کتاب او را در زمره کتب فلسفی قلمداد کرد و با رویکرد جزئی‌نگر آن را فلسفه کاربردی دانست. در حقیقت سانتاگ در کتابش رویکردی این‌چنینی دارد و خواننده را به تأمل عمیق‌تری درباره تأثیر و معنای تصاویر دنیای جنگ و خشونت دعوت می‌کند.